Συχνά αναρωτιόμαστε γιατί, ενώ εμφανιζόμαστε στην ίδια φωτογραφία με τους φίλους μας, εκείνοι δείχνουν φυσιολογικοί και εμείς… παράξενοι. Ο καθηγητής ψυχολογίας Δρ. Γουίλιαμ Βαν Γκόρντον εξηγεί τους ψυχολογικούς λόγους πίσω από αυτή τη διαφορά.
Συνηθίζουμε να απογοητευόμαστε με τις φωτογραφίες μας, παρότι νιώθουμε αυτοπεποίθηση για την εμφάνισή μας στον καθρέφτη. Φροντίζουμε την εικόνα μας, ντυνόμαστε όμορφα και προετοιμαζόμαστε, όμως όταν κοιτάμε τις φωτογραφίες μας συχνά δεν αντανακλούν αυτό που έχουμε στο μυαλό μας.
Πού κρύβεται η διαφορά; Σύμφωνα με τον Δρ. Γκόρντον, το φαινόμενο της «απλής έκθεσης» εξηγεί γιατί μας αρέσει περισσότερο η εικόνα μας στον καθρέφτη – είναι η αντανάκλαση που βλέπουμε καθημερινά και στην οποία έχουμε συνηθίσει. Αντίθετα, στις φωτογραφίες βλέπουμε την πιο «αντικειμενική» όψη μας, η οποία μπορεί να φαίνεται άγνωστη και λιγότερο ελκυστική λόγω της απόστασης και των μονοδιάστατων γωνιών που απεικονίζονται.
Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι προτιμούν τις εικόνες που βλέπουν συχνά, γι’ αυτό η «γνωστή» αντανάκλαση στον καθρέφτη είναι πιο ευχάριστη. Το γεγονός ότι βλέπουμε τον εαυτό μας από κοντά στον καθρέφτη με φυσικό φωτισμό και πλήρη γωνία θέασης διαφοροποιεί την αντίληψή μας από την εικόνα που αποτυπώνεται στις απομακρυσμένες φωτογραφίες.
Το φαινόμενο αυτό εξηγεί γιατί οι φίλοι μας φαίνονται φυσιολογικοί στις ίδιες φωτογραφίες όπου εμείς φαινόμαστε παράξενοι: βλέπουμε τους φίλους μας καθημερινά από μια κανονική γωνία και όχι μέσω αντανάκλασης, γι’ αυτό και οι εγκέφαλοί μας επεξεργάζονται πιο εύκολα την εικόνα τους.
Επιπλέον, οι γνωστικές μας προκαταλήψεις, όπως η «μεροληψία αυτο-ενίσχυσης», ενισχύουν την τάση να θεωρούμε ότι είμαστε πιο ελκυστικοί απ’ όσο φαίνεται στις φωτογραφίες, κάτι που οδηγεί σε απογοήτευση. Παράλληλα, το «φαινόμενο της προβολής» μας κάνει να πιστεύουμε ότι οι άλλοι μας παρατηρούν όσο εμείς τον εαυτό μας, αυξάνοντας την αυτοσυνείδηση.
Συνοψίζοντας, η αντίληψή μας για την εικόνα μας στον καθρέφτη είναι πιο θετική επειδή είναι γνώριμη και συνηθισμένη. Αντίθετα, οι φωτογραφίες μας προκαλούν αμηχανία, καθώς δεν συμβαδίζουν με την εικόνα που έχουμε συνηθίσει, αποκαλύπτοντας έτσι τη διαφορά μεταξύ της «πραγματικής» μας εικόνας και της αντίληψής μας για αυτήν.
