Η εικόνα που έγινε viral, το “Virgin” που φέρνει ρήξεις, και η Lorde που ξεφεύγει από κάθε συμβατικό πλαίσιο
Μια ιδιαίτερα αποκαλυπτική φωτογραφία της Lorde έχει προκαλέσει σάλο στο διαδίκτυο, φέρνοντας έντονες αντιδράσεις, αλλά και σημαντικές συζητήσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα, τη δύναμη της εικόνας και τις ταυτότητες φύλου.
Η φωτογραφία εμφανίζεται αποκλειστικά στην έκδοση βινυλίου του νέου άλμπουμ της, με τίτλο Virgin, και απεικονίζει την τραγουδίστρια να φοράει ένα διαφανές παντελόνι χωρίς εσώρουχα, σε στάση που αφήνει ελάχιστα στη φαντασία – χωρίς, ωστόσο, να είναι κατά κυριολεξία γυμνή. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό statement που απηχεί το εξώφυλλο του δίσκου: μια ακτινογραφία της λεκάνης της, από την εικαστικό Heji Shin. «Ακόμα κι αν μπορείτε να δείτε μέσα από εμένα, δεν καταλαβαίνετε όσα συμβαίνουν», αναφέρει η Shin – φράση που συνοψίζει τον πυρήνα του έργου.
Η Lorde «γεννήθηκε ξανά» μέσα από το νέο της άλμπουμ “Virgin“
Η φωτογραφία φέρει την υπογραφή της Talia Chetrit, γνωστής για το έργο της πάνω στις έννοιες της επιθυμίας, της εξουσίας και του γυμνού. Η Chetrit είχε φωτογραφίσει και προηγουμένως τη Lorde για το single “What Was That”, απεικονίζοντάς την με ένα ημιδιάφανο υγρό να κυλάει στο πρόσωπό της – εικόνα που κινείται ανάμεσα στο οικείο και το άβολο, στο τρυφερό και το ανατρεπτικό.
Η Chetrit έχει εξερευνήσει επανειλημμένα τη σχέση γυμνού και εξουσίας μέσα από αυτοπροσωπογραφίες, όπως εκείνες όπου ποζάρει η ίδια με διαφανή ρούχα μπροστά σε καθρέφτες, κρατώντας τη φωτογραφική μηχανή στο πρόσωπό της. Όπως είχε πει το 2018 στο Flash Art, «η εξουσία, η ψυχολογία, το φύλο και η επιθυμία είναι κεντρικά θέματα της δουλειάς μου».
Η ένταση του “φαίνεται αλλά δεν είναι” αποτελεί βασικό μοτίβο της νέας αισθητικής της Lorde. Όπως παρατηρεί η Amanda Maddox στο Aperture, στο έργο της Chetrit το διάφανο μπορεί να μην είναι αποκαλυπτικό με την παραδοσιακή έννοια, παρότι αφήνει το σώμα έκθετο. Η Lorde απογυμνώνεται – κυριολεκτικά και μεταφορικά – χωρίς να επιδιώκει τον ερωτισμό, δημιουργώντας μια εικόνα που μοιάζει με στριπτίζ αλλά λειτουργεί ως καλλιτεχνική αφαίρεση.
Στο ίδιο πνεύμα, το Virgin δεν είναι απλώς ένα μουσικό έργο αλλά μια πολυεπίπεδη εξερεύνηση φύλου, σώματος και ταυτότητας. Στο κομμάτι “Hammer” τραγουδά: “Some days I’m a woman, some days I’m a man.” Σε παλαιότερη δήλωσή της έχει αναφέρει: «Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του άλμπουμ, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι το φύλο μου ήταν πιο ρευστό απ’ όσο πίστευα».
Η ίδια η οπτική αισθητική του project το επιβεβαιώνει. Στο βίντεο του “Man of the Year” η Lorde δένει το στήθος της με ταινία και κυλιέται σε μια σωρό χώματος, σε μια ξεκάθαρη αναφορά στο New York Earth Room του Walter De Maria, εμβληματικό έργο της land art. Το σχόλιο εδώ είναι διπλό: και προς την παραδοσιακά ανδροκρατούμενη ιστορία της τέχνης, και προς την κοινωνική κατασκευή της θηλυκότητας.
Σύμφωνα με τη Megan O’Grady, η land art εκφράζει «την ιστορία του ανδρικού προνομίου στον χώρο της τέχνης – την πεποίθηση ότι ο άνδρας δικαιούται χώρο, επιρροή, ορατότητα». Με τη Lorde να καταλαμβάνει τον χώρο αυτό, το σχόλιο είναι σαφές: ο καλλιτεχνικός χώρος, όπως και το φύλο, δεν έχει πια ένα σταθερό κέντρο.
Η Lorde δεν χρησιμοποιεί το σώμα της για να προκαλέσει, αλλά για να αμφισβητήσει. Μέσα από την έκθεση, τη διάφανεια, τη σιωπή ή τη μεταμφίεση, η εικόνα δεν σε καλεί να δεις – αλλά να αναρωτηθείς.
