Το TikTok έχει αναδειχθεί στην κυρίαρχη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, με τον αριθμό των χρηστών του να αυξάνεται ραγδαία. Από την κυκλοφορία του το 2016 έως σήμερα, και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας (2019-2020), το TikTok γνώρισε ιλιγγιώδη ανάπτυξη, φτάνοντας τους 1,5 δισεκατομμύριο ενεργούς χρήστες μηνιαίως παγκοσμίως.
Στην Ελλάδα, οι χρήστες της πλατφόρμας αυξήθηκαν κατά 27,5% το 2023-2024, με 3,84 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες. Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητά του, εγείρονται προβληματισμοί σχετικά με τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες και τον πολιτικό ρόλο της πλατφόρμας.
Η Νεολαία στο TikTok: Κατανάλωση και Πολιτικοποίηση
Η Gen Z (18-25 ετών) αποτελεί την πολυπληθέστερη ομάδα χρηστών της πλατφόρμας, με ποσοστό 30,5%, ενώ οι έφηβοι (13-17 ετών) αγγίζουν το 30,2%.
Το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή διεξήγαγε έρευνα με τίτλο «TikTok & νέοι», επιχειρώντας μια νηφάλια χαρτογράφηση του οικοσυστήματος της πλατφόρμας. Η έρευνα αναλύει:
- Τα κίνητρα χρήσης της πλατφόρμας
- Την πολιτικοποίηση μέσω του TikTok
- Τη δημοτικότητα των πολιτικών αρχηγών στην εφαρμογή
- Τις έμφυλες διαφοροποιήσεις στη χρήση
- Την εξάπλωση των fake news και τις διαδικτυακές απειλές
TikTok: Από την Ψυχαγωγία στην Πολιτική Κοινωνικοποίηση
Η διασκέδαση παραμένει ο κύριος λόγος χρήσης του TikTok, με 78,1% των χρηστών να το επιλέγουν γι’ αυτόν τον σκοπό. Οι γυναίκες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά χρήσης για θέματα όπως:
- Μόδα
- Ταξίδια
- Influencers
- DIY/χειροτεχνίες
Αντίθετα, οι άνδρες δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για:
- Αθλητικές ειδήσεις
- Επιστήμη
- Κρυπτονομίσματα
Ωστόσο, το TikTok δεν είναι απλώς μια πλατφόρμα ψυχαγωγίας. Λειτουργεί και ως εργαλείο πολιτικής κοινωνικοποίησης, διαμορφώνοντας νέες πολιτικές και κοινωνικές αφηγήσεις.
🔹 Βασικά Ευρήματα της Έρευνας
- 98% των νέων 16-25 ετών είναι ενεργοί χρήστες της πλατφόρμας.
- 44,8% αφιερώνει πάνω από 3 ώρες την ημέρα στο TikTok.
- 35,5% παρακολουθεί πολιτικά ζητήματα, ιδιαίτερα σε περιόδους εκλογών.
- 22,3% δηλώνει ότι η πλατφόρμα έχει ενισχύσει τη συμμετοχή του σε online κοινωνικές συζητήσεις.
- 73% δεν παρακολουθεί προφίλ πολιτικών προσώπων ή κομμάτων.
- 10% προτιμά ενημερωτικό περιεχόμενο για κοινωνικά και πολιτικά θέματα.
- 60,2% θα σταματούσε να ακολουθεί έναν λογαριασμό εάν διαπίστωνε διάδοση fake news.
- 32,3% έχει νιώσει προσωπική απειλή μέσω της πλατφόρμας.
Η Στροφή προς την Κουλτούρα της Εικόνας
Η έρευνα καταγράφει μια σαφή μετατόπιση της νεολαίας προς την εικόνα, με το TikTok, το Instagram και το YouTube να κυριαρχούν έναντι των πιο παραδοσιακών μορφών ενημέρωσης. Η οπτική επικοινωνία μέσω βίντεο επηρεάζει όχι μόνο τον τρόπο που οι νέοι καταναλώνουν περιεχόμενο, αλλά και την πολιτική και κοινωνική τους αντίληψη.
📊 Ταυτότητα της Έρευνας
- Διεξήχθη από την aboutpeople
- Περίοδος: 15-20 Νοεμβρίου
- Δείγμα: 440 άτομα (16-25 ετών) από όλη την Ελλάδα, χρήστες του TikTok
- Επιστημονική επιμέλεια: Λουκία Κοτρωνάκη
- Συντονισμός: Μαρία Λούκα (Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή)