Η αυξανόμενη παρουσία της τεχνολογίας στην καθημερινότητα των ανηλίκων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπτώσεις, από εθισμό και απομόνωση μέχρι προβλήματα ψυχικής υγείας. Όπως αναφέρει ο καθηγητής Ιωάννης Πήτας του ΑΠΘ, οι εθιστικές πτυχές της τεχνολογίας, όπως τα social media και τα βιντεοπαιχνίδια, προκαλούν έντονη διέγερση του συστήματος ανταμοιβής, με επιπτώσεις που συχνά παραβλέπονται.
Οι Επιπτώσεις της Υπερβολικής Χρήσης
Η εκτεταμένη έκθεση στην τεχνολογία μπορεί να οδηγήσει σε:
- Εθισμό στο διαδίκτυο, τα βιντεοπαιχνίδια και τα social media.
- Ψυχικές διαταραχές, όπως άγχος, κατάθλιψη και μοναξιά.
- Μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, καθώς η διαδικτυακή επικοινωνία υποκαθιστά τις διαπροσωπικές σχέσεις.
- Διατροφικές διαταραχές και υπερβολική αυτοκριτική, εξαιτίας της συνεχούς σύγκρισης στα social media.
Ο κ. Πήτας παρατηρεί ότι τα ερεθίσματα της τεχνολογίας έχουν γίνει τόσο συχνά στη ζωή μας που δημιουργούν μια νέα μορφή διαταραχής, την οποία αποκαλεί «Σύνδρομο Γενικευμένης Διαδικτυακής Συναισθηματικής και Γνωστικής Διαταραχής» (GOLAC).
Η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία επηρεάζει ακόμα και τη γραπτή και προφορική επικοινωνία των ανηλίκων.
«Τα παιδιά της ψηφιακής εποχής έχουν αναπτύξει ένα φτωχότερο λεξιλόγιο, χρησιμοποιώντας emoticons και συντομεύσεις αντί για καλοδιατυπωμένα μηνύματα», υπογραμμίζει ο κ. Πήτας, επισημαίνοντας την ανάγκη σωστής εκπαίδευσης από μικρή ηλικία.
Πιθανοί Τρόποι Αντιμετώπισης
Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, ο κ. Πήτας προτείνει:
- Ψηφιακή αποχή: Μια περίοδος πλήρους αποχής από την τεχνολογία, π.χ., για έναν μήνα, μπορεί να επαναφέρει την ισορροπία στο σύστημα ανταμοιβής.
- Νηστεία ντοπαμίνης: Περιοδική αποχή από εθιστικές τεχνολογίες για μια ημέρα, για να μειωθεί η αίσθηση εξάρτησης.
- Εκπαίδευση γονέων και παιδιών: Η επίβλεψη από γονείς και η εκπαίδευση για τους κινδύνους της τεχνολογίας είναι ζωτικής σημασίας.
- Προορατική νομοθεσία: Κανονισμοί που περιορίζουν τη χρήση των social media από ανηλίκους, όπως όρια στις ώρες χρήσης, θα μπορούσαν να έχουν θετικά αποτελέσματα.
Η δημιουργία ισχυρών κοινωνικών δεσμών μέσω φυσικής παρουσίας και η ενθάρρυνση δραστηριοτήτων εκτός οθόνης μπορούν να αποτελέσουν βασικά αντίδοτα στην απομόνωση και τις ψυχικές διαταραχές. Ο κ. Πήτας τονίζει:
«Οι ανήλικοι πρέπει να ενισχύσουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις και να μειώσουν την εξάρτηση από την τεχνολογία».
Το Μέλλον της Ψηφιακής Υγείας
Η μελέτη του φαινομένου GOLAC είναι επιτακτική, όπως και η ανάπτυξη νέων στρατηγικών που προστατεύουν τους ανηλίκους από την υπερβολική έκθεση στην τεχνολογία. Ο περιορισμός της χρήσης, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας, μπορεί να συμβάλει σε μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση της ψηφιακής εποχής.
Η τεχνολογία μπορεί να είναι εργαλείο, όχι εμπόδιο – αρκεί να τη χρησιμοποιούμε με μέτρο και επίγνωση.
